مقدمه:
کلاس های آمادگی زایمان برای بسیاری از مادران باردار جزء ضروری برنامه ریزی بارداری است. در حالی که زایمان یکی از طبیعی ترین فرآیندها در جهان است، اما می تواند یک تجربه بسیار دلهره آور هم باشد. تجارب منفی حاملگی و زایمان می تواند تأثیر قوی و طولانی بر سلامت کلی مادر داشته باشد. با ثبت نام در کلاس های آمادگی زایمان، مادران می توانند دانش و مهارت های ارزشمندی را به دست آورند تا به آنها کمک کند در روند زایمان حرکت کنند. یکی از مزایای اصلی کلاس های آمادگی زایمان این است که می تواند به زنان کمک کند تا احساس اعتماد به نفس بیشتری داشته باشند و برای زایمان خود آماده شوند. این کلاسها اغلب موضوعات مختلفی مانند علائم زایمان، تکنیکهای مدیریت درد، شیردهی و مراقبت از نوزاد را پوشش می‌دهند. با به دست آوردن اطلاعات و یادگیری در مورد مراحل مختلف زایمان، زنان می توانند کنترل بیشتری بر تجربه زایمان خود داشته باشند.
یکی دیگر از مهم ترین مزایای کلاس های آمادگی برای زایمان این است که در این کلاسها می‌توان تکنیکهای مدیریت درد مانند تکنیکهای تنفسی ، روش‌های آرام‌سازی و هیپنوتیزم را آموزش داد و ابزارهایی برای مدیریت درد در حین زایمان در اختیار زنان قرار داد.کلاس های آمادگی برای زایمان می تواند برای شریک زندگی نیز مفید باشد و پدران می توانند درباره روند زایمان و نحوه حمایت از شریک زندگی خود در طول زایمان بیشتر بیاموزند. بنابراین می‌توانند آمادگی بیشتری برای کمک به شریک زندگی خود داشته باشند.به طور کلی، کلاس های آمادگی زایمان منبع ارزشمندی برای مادران باردار، شریک زندگی و افراد حمایت کننده است و با شرکت در این کلاسها می‌توانند اعتماد به نفس و دانش و مهارت‌های لازم را برای گذر از دوره بارداری و زایمان را به دست آورند و تجربه مثبتی از این دوران داشته باشند.
بحث:
کلاسهای آمادگی زایمان در ۸ جلسه به صورت هر ۲ هفته يکبار از هفته ۲۰ تا ۳۷ بارداري مي باشد. مدت هر کلاس حدود 90دقیقه است که به سه قسمت آموزش مراقبتهاي دوران بارداري، تمرينات بدني و تن آرامي تقسيم مي شود. در طول هر جلسه که شامل ۵ دقيقه سلام و احوالپرسي، ۳۰ دقيقه آموزش تئوري، ۱۰ دقيقه پرسش و پاسخ، ۲۰ دقيقه تمرينات بدني و ۲۰ دقيقه تن آرامي و حدود ۱۰ دقيقه آخر به پخش فيلم، تور بازديد از اتاق زايمان و يا در صورت نياز پرسش و پاسخ اختصاص داده مي شود. محتواي جلسات آموزش تئوري کلاسهاي آمادگي براي زايمان طبق پروتکل کشوري و به شرح ذيل می باشد:
جلسه اول: بهداشت فردي بر اساس تغييرات آناتوميک و فيزيولوژيک
جلسه دوم: تغذيه دوران بارداري
جلسه سوم: بهداشت رواني و رشد و تکامل جنين به همراه آموزش همسران
جلسه چهارم: علائم هشدار در بارداري
جلسه پنجم: فوايد و مشکلات زايمان طبيعي و سزارين، روشهاي بيدردي و کاهش درد زايمان
جلسه ششم: آشنايي با مراحل زايمان و وضعيتهاي مختلف زايمان
جلسه هفتم: مراقبتها و علائم خطر پس از زايمان، تنظيم خانواده و آموزش شيردهي
جلسه هشتم: مراقبت از نوزاد و علائم خطر، آموزش شيردهي مادران
مادران در زمان انجام تمرينات بدني لباسهاي راحت و آزاد پوشيده و به مدت ۲۰ دقيقه در مکان مناسب همراه با مربي خود تمرينات بدني انجام می دهند. سپس در حالت دراز کشيده به پهلو در يک وضعيت راحت که يک بالش زير سر و يک بالش زير شکمشان قرار گرفته به مدت ۲۰ دقيقه توسط مربي خود ترکيبي از فن جکبسون و بنسون را جهت تن آرامي انجام مي دهند. فن جکبسون يا همان تن آرامي پيشرونده عضلاني، بهصورت انقباض عضلات و سپس رهايي آن عضلات صورت مي گرفت. در اين روش عضلات بدن را به ۸ قسمت تقسيم کرده و در طي انجام فن يک انقباض فعال عضلاني به مدت ۵ ثانيه و سپس رهايي همان عضله به مدت ۳۰ ثانيه (تنش/آرامش) اجرا مي شود. ترتيب انقباض و رهايي عضلات به صورت زیر می باشد:
پاي راست، پاي چپ، دست راست، دست چپ، شکم و کمر، سينه و کتفها، صورت، سر و پوست سر، در فن بنسون تمرکز و توجه افراد بر ورود و خروج هوا به ريه ها، انجام تنفس پاک و ايجاد تصويرسازي ذهني است.
در اين کلاسها آموزش، تمرينات بدني و تن آرامي در کنار هم استفاده مي شود. ماماهايي که جهت اين کلاسها آموزش ديده اند، هدايت کلاسها را بر عهده مي گيرند. مواردی که در کلاس های آمادگی زایمان می توانند ارائه دهند:
1- دانش در مورد روند زایمان: کلاس های آمادگی زایمان مراحل زایمان، علائم زایمان و آنچه در طول زایمان باید انتظار داشت را پوشش می دهد. آنها همچنین می توانند استفاده از تکنیک های تسکین درد مانند تمرینات تنفسی، ماساژ، یا گزینه های دارویی را پوشش دهند.
2- راهبردهای مقابله با درد زایمان: کلاس های آمادگی برای زایمان می توانند به مادران باردار تکنیک های مختلفی را برای مقابله با درد زایمان آموزش دهند، مانند تمرینات تنفسی، تکنیک های آرام سازی و حتی خود هیپنوتیزمی. این تکنیک‌ها می‌توانند به مادران کمک کنند که کنترل بیشتری بر تجربه زایمان خود داشته باشند.
3- آمادگی برای اتاق زایمان: کلاس های آمادگی برای زایمان همچنین می تواند به مادران باردار کمک کند تا یاد بگیرند که چه چیزی را در کیف بیمارستانی خود ببندند، چگونه مدارک لازم را پر کنند و حتی در طول مراقبت های پس از زایمان چه انتظاراتی داشته باشند. این می تواند به مادران کمک کند تا آمادگی بیشتری برای اتاق زایمان داشته باشند.
4- ارتباط با ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی: کلاس های آمادگی برای زایمان می تواند به مادران کمک کند تا یاد بگیرند که چگونه با ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی خود در حین زایمان و زایمان ارتباط موثر برقرار کنند. این می تواند شامل نحوه دفاع از خود و ترجیحات تولدشان و همچنین نحوه پرسیدن سوال و تصمیم گیری در لحظه باشد.
نتیجه گیری:
مطالعات مختلف نشان داد که حضور زنان در اين کلاسها منجر به کاهش سطح اضطراب و افزايش رضايتمندي آنان شد. نیز نشان داد که شرکت در کلاسهای آمادگی زایمان بر خستگی، افسردگی بعد از زایمان و کمردرد در بارداری تأثیر مثبت دارد. همچنین مدت فاز فعال زایمان و مرحله دوم زایمان و سطح اضطراب مادردرافراد شرکت کننده در کلاس ها کمتر می باشد و خودکارآمدی و میزان زایمان طبیعی در این افراد بیشتر است. همچنین آموزشهاي گروهي و فردي در قالب کلاسهاي زايمان فيزيولوژيک بر دانش و نگرش زنان باردار در رابطه با نوع زايمان نیزتاثیر دارد و حمایت هاي متنوع از زائو در حين زایمان نظير پشتيباني و تقویت مداوم او، تشویقات شفاهي، مراقبت هاي فيزیكي و استفاده از روش هاي مختلف كاهش درد مي تواند فرآیند زایمان را به یک تجربة مثبت و رضایت بخش تبدیل كند. لذا پیشنهاد می گردد این کلاسها به طور گسترده تری درمراکز مراقبت بارداری و زایمان برگزارگردند.
شبکه بهداشت و درمان شهرستان مبارکه
برنامه سلامت مادران
تیرماه 1402