در دل هر بحران، فرصتی نهفته است؛ فرصتی برای یادگیری، همدلی و ساختن فردایی مقاومتر
امروزه رفتارهای خودمراقبتی به منزله یکی از رفتارهای ارتقاءدهنده سلامت، توجه گستردهای را به خود جلب کرده است. افزایش سواد سلامت جامعه درخودمراقبتی با در نظر گرفتن ابعاد جسمانی، روانی و اجتماعی آن بویژه در بحران ها، از اهمیت بالایی برخوردار است. خودمراقبتی در بحران شامل اقدامات کوچک و مستمری است که به حفظ سلامت در تمامی ابعاد کمک می نماید . در زمان بحران زنان نقش مدیریتی و مراقبتی مهمی در خانواده و جامعه ایفا می کنند که اهم آن شامل مدیریت سازماندهی و نگهداری اقلام ضروری ، آموزش اعضای خانواده به ویژه کودکان در زمینه خودمراقبتی، مشارکت در شبکههای حمایتی محلی و فعالیتهای اجتماعی ، تسهیل ارتباطات و هماهنگی خانواده و جامعه، توانمندسازی و آموزش مهارتهای مدیریت بحران می باشد.
انواع خود مراقبتی :
1. خود مراقبتی جسمی : در بحرانها ، حفظ سلامت جسمی، اساسی ترین بخش خودمراقبتی محسوب می شود و برای حفظ آن رعایت نکات ذیل ضروری است:
تغذیه سالم و منظم - نوشیدن آب کافی - انجام حرکات کششی یا نرمش در فضای امن - تنظیم خواب - مصرف داروهای ضروری - حفظ بهداشت فردی و محیطی
2. خودمراقبتی روانی : بحرانها میتوانند اضطراب ، افسردگی و خشم را در فرد ایجاد کنند. مراقبت از ذهن و روان در زمان بحران مهم است. نقش زنان در حمایتهای اجتماعی و روانی در بحرانها بسیار برجسته و چند وجهی است. به دلیل موقعیت اجتماعی، نقشهای خانوادگی و توانمندیهای خاص، زنان میتوانند تأثیر عمیقی در تقویت تابآوری جامعه و بهبود وضعیت روانی افراد داشته باشند. خود مراقبتی روانی شامل موارد زیر می شود :
پذیرش احساسات - محدودسازی و مدیریت اخبار - آرام سازی ذهن - مدیریت افکار منفی و تکرار جملات مثبت و حمایتی - حفظ نظم و ساختار روزانه - درگیر کردن ذهن با فعالیتهای خوشایند - صحبت با افراد مورد اعتماد - دعا و معنویت - مراقبت از کودکان و سالمندان - درخواست کمک تخصصی در صورت نیاز
. خودمراقبتی اجتماعی :
تنها ماندن در بحران خطرناک است و حمایت اجتماعی قدرت مقابله را بالا میبرد . بحرانها اغلب با افزایش خشونت خانگی همراهاند . زنان باید از حقوق قانونی ، مراکز حمایتی و خدمات روانیاجتماعی آگاه باشند . ایجاد محیط امن در خانه و جامعه، یکی از ارکان حیاتی خودمراقبتی و حفظ سلامت زنان است . در خصوص خود مراقبتی اجتماعی رعایت نکات ذیل توصیه می شود :
حفظ ارتباط با خانواده و دوستان - همدلی و حمایت از دیگران - دوری از گفتگوهای پراسترس یا شایعات - مدیریت رفتار با کودکان و سالمندان - اشتراکگذاری تجربیات مفید و اطلاعات حمایتی
4. خودمراقبتی فیزیکی در برابر عوامل محیطی ( برنامه ریزی برای شرایط اضطراری) :
نباید فراموش کنیم که آمادگی فیزیکی قبل از بحران هم بخشی از خودمراقبتی است. در این خصوص رعایت نکات ذیل توصیه می شود :
آماده داشتن کیف اضطراری (مدارک شناسایی، آب، غذا، دارو، چراغقوه، شارژر، لباس گرم و…)
دانستن مسیرهای خروج امن و محلهای پناه گیری
یادگیری مهارت های کمکهای اولیه و اقدامات لازم در حملات
دریافت خدمات مشاوره تلفنی یا حضوری : مراکز جامع سلامت ، خطوط مشاوره تلفنی 1480 (بهزیستی) - ۴۰۳۰ (وزارت بهداشت) و ۱۲۳ (اورژانس اجتماعی)
واحد جوانی جمعیت و سلامت خانواده مرکز بهداشت شهرستان مبارکه
